Auteur:
Paula Vaarkamp
Hoe krijg je je medewerkers in beweging, letterlijk en figuurlijk? Waar liggen de uitdagingen – en belangrijker: hoe trotseer je ze? Wendy Koster en Lieke van Griensven van Sint Maartenskliniek delen hun inzichten en adviezen. “Mindfulness in de operatiekamer”
Lieke van Griensven begon twaalf jaar geleden op de revalidatieafdeling van Sint Maartenskliniek. Lieke: “Altijd ging ik met veel energie naar mijn werk, maar na de geboorte van mijn zoontje Mats veranderde dat. Door langdurig gebroken nachten ontstond een forse vermoeidheid met als gevolg een daling van mijn energieniveau.”
“Destijds sprak ik daar weinig over en ben ik mezelf gaan verdiepen in vitaliteit. Ik paste kleine wijzigingen toe in mijn dagelijks ritme, zoals meer wandelen, lezen en gezonder eten. Daarbij merkte ik dat ik me – ondanks dat ik de nachten niet kon veranderen – een stuk veerkrachtiger begon te voelen.”
Het viel Lieke door deze ervaring op dat niet alleen zij, maar meer van haar collega’s zoekende waren naar een goede balans. “Door deze bevindingen, gerelateerd aan het vitaliteitsaanbod van dat moment, besloot ik om in gesprek te gaan met de P&O manager.”
“Die manager, toen nog de voorganger van Wendy, zag het belang van een goed vitaliteitsbeleid en zij wist dit te agenderen bij de Raad van Bestuur en het managementteam. Al snel kreeg ik enkele uren per week de tijd om dingen op gebied van vitaliteit uit te rollen voor de medewerkers van de Sint Maartenskliniek.”
Grote uitdaging
Zo gezegd, zo gedaan. Lieke werd vitaliteitsmedewerker van het eerste uur en niet veel later kwam Wendy in beeld als vervanger voor de vorige P&O manager. “Dat was heel fijn”, zegt Lieke, die voor een grote uitdaging stond op dat moment. “Wat de aanpak van vitaliteit betreft wist ik wat we konden doen, maar hoe bereik je een hele organisatie en betrek je medewerkers bij zo’n ontwikkeling?”
“Wendy bracht daarbij de juiste kennis en ervaring, wat leidde tot het opzetten van een duurzame visie en strategie. En P&O adviseur Saskia Waarsenburg gaf ook waardevolle inbreng. Zo zorgden we met elkaar voor een goed fundament.”
Al snel werden er mooie initiatieven op touw gezet waaronder een pilot met slaapcoaching van Floris en implementatie van nachtvoeding voor alle medewerkers in nachtdienst. “Beide werden goed ontvangen. De nachtvoeding is iets wat we nog steeds elke nacht faciliteren en Floris en zijn team zijn nu een vast onderdeel van onze toolbox.”
Steun van hogerop onmisbaar
“Vanuit de raad van bestuur konden we ook rekenen op steun”, zegt Wendy. “Zo kregen we extra middelen om onze plannen te realiseren. Er werd en wordt veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van vitaliteit met workshops, training en coaching. Ook kregen we zit-sta bureaus en tools om schoonmaak makkelijker te maken.”
Wendy is zich ervan bewust dat dit best bijzonder is. “Ik hoor en zie regelmatig bij collega P&O managers dat deze mate van commitment vanuit bestuur niet altijd zo aanwezig is. Sommigen moeten een hele weg afleggen om te komen waar ik mocht beginnen. Bij ons werd het vrij snel erkend. Dat waarderen we enorm, zeker in het beginstadium is dat eigenlijk onmisbaar.”
Intern en extern
“Zeker in de beginfase keken we goed om ons heen. Op verschillende manieren gingen we in gesprek met onze medewerkers. We leerden van collega organisaties in dezelfde branche. In 2019 sloot de Sint Maartenskliniek zich aan bij het Lokaal Preventieakkoord Nijmegen, met als doel de komende jaren steeds meer een gezonde werkomgeving te creëren”, zegt Lieke.
Wendy: “De focus op vitaliteit groeit, bij ons en bij de medewerkers. Elke keer leren we weer bij. Nog steeds krijgen we iedere dag opnieuw steeds een beter beeld van hoe het vitaliteitsbeleid op duurzame wijze vorm mag krijgen. Dat is een heel leuk, leerzaam en dankbaar proces.”
Amplitieve aanpak
Eén ding is volgens de vitaliteitsexperts zeker: een amplitieve aanpak moet centraal staan. Wendy: “Amplitie gaat over versterken en groeien. Dit staat los van de knelpunten die gezien worden en gaat verder dan herstellen en voorkomen van problemen. We willen versterken wat we al goed doen. Daar zijn we al mee begonnen als kliniek – en gaan we ons de komende jaren nog meer op richten.”
“Daarnaast zijn we vorig jaar geswitcht naar het steeds meer kijken naar kennis die we binnen de kliniek tot onze beschikking hebben. Waar we eerder veel externe experts inschakelden, willen we nu juist de kracht van onze eigen medewerkers inzetten. We hebben zoveel kennis en kunde in huis. Van psychologen tot aan mindfulness trainers, therapeuten en nog veel meer”, zegt Lieke.
Met het thema ‘alles wat aandacht krijgt groeit’ stond de maand oktober volledig in het teken van fysieke en mentale fitheid. Daarbij werd de inhoud van de workshops en trainingen verzorgd door eigen medewerkers. “Denk aan inspannende en ontspannende activiteiten als mindfulness, krav maga en clinic borstcrawlen, maar ook trainingen biofeedback, mantelzorg, vitaal door de overgang en ontspannen werken. Dit alles vormgegeven door eigen talent binnen de kliniek.”
Toegankelijk voor iedereen
Afgelopen jaar werd gekeken hoe het vitaliteitsprogramma voor zoveel mogelijk medewerkers toegankelijk gemaakt kon worden. Zo werd de vitaliteitsweek een vitaliteitsmaand. “We merkten dat een week te kort was voor sommige medewerkers. Een verpleegkundige of dokter kan niet altijd weg, waardoor het voor sommige medewerkers onmogelijk was om iets van het programma bij te wonen. Op deze manier krijgen alle medewerkers de mogelijkheid om deel te nemen aan dingen die zij interessant vinden”, zegt Lieke.
Op locatie
Soms gebeurt het dat een bepaalde afdeling écht niet weg kan van de werkplek. Ook dan kijken Lieke en Wendy naar hoe ze de medewerkers van die afdeling toch kunnen betrekken. “In plaats van dat we deze medewerkers naar de workshop laten komen, brengen we de workshop naar de medewerkers toe. We denken out of the box.”
“Zo gebeurde het onlangs dat een mindfulnesstrainer langsging op de operatiekamer voor een sessie. Dat was wel een bijzonder gezicht: artsen en verpleegkundigen zaten met een groen pak op de grond om de oefeningen uit te voeren om daarna weer aan het werk te gaan.”
Bewustzijn
Lieke en Wendy vinden het mooi om te zien dat het bewustzijn bij de medewerkers zelf ook groeide in de afgelopen jaren. Wendy: “Er wordt steeds meer zelf nagedacht over wat nodig is om duurzame inzetbaarheid te verbeteren. Wij proberen altijd te benadrukken dat je zelf aan het roer staat om dingen te veranderen. Wij kunnen faciliteren en ondersteunen, maar de medewerker moet zelf in beweging komen.”
Trots
Terugkijkend op de afgelopen jaren zijn Lieke en Wendy trots op wat ze bereikt hebben. Wendy: “Buiten de gebaande paden denken en acteren bracht ons waar we nu staan. Ik ben blij dat vitaliteit binnen onze organisatie zo prominent aanwezig is. Het is daardoor makkelijker om over dit onderwerp in gesprek te blijven.”
Plannen voor de toekomst zijn er ook. Zo ontwikkelde Lieke zich door tot vitoloog en kan ze haar skills straks nog breder inzetten op het gebied van duurzame inzetbaarheid en vitaliteit. Voor de Sint Maartenskliniek betekent dat volgens de expert het volgende: “Naast de stappen die we al hebben gemaakt proberen we ieder jaar opnieuw in beeld te krijgen wat beter kan. Komend jaar willen we focussen op actuele thema’s zoals mantelzorgers en de overgang. Mochten er gedurende het jaar nieuwe initiatieven of relevante thema’s naar voren komen dan nemen we die ook mee.”
