Tom Haak over HR trends: ‘De behoefte aan zingeving in werk is iets van nieuwe generaties’

Wat zijn de trends in de arbeidsmarkt als je kijkt naar vitaliteit en HR? Om die vraag te beantwoorden spraken we met Tom Haak. Haak is oprichter van HR Trend Institute – en schreef het voorwoord van de recentelijk herziene versie van het boek Superslapen. “Er zijn een aantal megatrends die grote gevolgen hebben voor het welzijn van jouw medewerkers.”

In 2014 richtte Tom Haak het HR Trend Institute op. Daarmee volgt, detecteert en stimuleert hij trends in de HR wereld. “We helpen klanten beter inzicht te krijgen in de trends en leren ze hoe zij deze kunnen gebruiken om toonaangevend te worden en te blijven binnen hun bedrijf”, zegt Haak, die uitlegt dat er een aantal langdurige megatrends zijn, die je als ondernemer goed in de gaten moet houden. 

Vier hoofdthema’s

“Kijk je naar HR trends die de wereld en het wellbeing van je medewerkers beïnvloeden, dan zijn zingeving, vorm van organisaties, persoonlijke aandacht, focus op skills en technologie thema’s die je niet mag missen. Neem je het welzijn en de vitaliteit van je mensen serieus, dan moet je hier op zijn minst aandacht aan besteden”, vindt Haak.

Dat hoeft volgens de ondernemer en fervent keynote spreker niet moeilijk te zijn. “De oplossing ligt vaak niet in ingewikkelde, fancy methoden. Maar in het goed doen van de basisdingen. Heb je de basis goed op orde, dan kom je een heel eind”, zegt Haak, die benadrukt dat generieke maatregelen daarbij weinig zin hebben. “Er bestaat nooit een generieke oplossing binnen HR. In geen enkel bedrijf. Je moet kijken naar oplossingen die passen bij jouw organisatie en medewerkers. Het volgen van trends kan daarbij veel impact maken.”

Zingeving

Wat is jouw purpose in life? Werk jij omdat je geld wil verdienen of omdat je verschil wil maken? Volgens Haak is het een toenemende trend dat we de laatste tijd steeds meer waarde hechten aan betekenis in ons werk. “Steeds vaker hoor je dat mensen iets goed willen doen voor een ander of voor de planeet. Dit is een langetermijn trend die voorlopig nog wel zal blijven.”

Voor oudere werknemers is het soms lastiger om zingeving te vinden en duurzame inzetbaarheid te vergroten. “De behoefte aan zingeving in werk is iets van de laatste jaren en van de nieuwe generaties. Sommige, oudere medewerkers willen daar niet in meegroeien. Dat kan een uitdaging zijn voor jou als werkgever. Hoe zorg je dat iedere medewerker zich van begin tot eind inzet? Blijf goed kijken naar de trends die hier spelen en kijk of je een passende oplossing kunt aandragen, rekening houdend met iemands fysieke en mentaal welbevinden.”

Organisaties veranderen

De vorm van organisaties verandert. Waar vroeger in iedere organisatie een duidelijke hiërarchie bestond, laten we dat nu steeds meer los. “Lijnen en posities vervagen. Sommige bedrijven werken met zelfsturende teams, waarin iedereen gelijk is aan elkaar.”

Naast de vorm van organisaties, verandert ook de manier van werken. “Vergaderingen worden anders ingestoken. Dat kan grote gevolgen hebben. Neem Amazon als voorbeeld. In plaats van te werken met een standaard powerpoint, wordt iemand aangewezen een memo te schrijven van zes pagina’s. Geen bullets of steekwoorden, maar echt een lopend verhaal.”

“Het doel van dit verhaal is het creëren van een gesprek dat tijdens de vergadering gevoerd zal worden. Voordat de vergadering begint, leest iedereen de memo in stilte. Dit duurt vaak een half uur. Als iedereen klaar is met lezen, wordt het memo besproken. Een bijzondere en effectieve manier van vergaderen die misschien niet bij elke organisatie past, maar voor Amazon werkt het.”

Persoonlijke aandacht

Op het gebied van persoonlijke aandacht en personalisatie gebeurt er ook van alles. “Wat wil iemand? En hoe speel je in op de wensen en behoeften van die persoon? Door mensen te bevragen kom je daar achter. Als werkgever is dat belangrijk, maar mensen willen zelf ook steeds meer meten en weten. Kijk maar eens naar de opkomst van Fitbit, Garmin sporthorloges en Ouraringen.”

Alles om het leven zo persoonlijk mogelijk in te richten. Misschien wel één van de belangrijkste trends van de afgelopen jaren, denkt Haak, die stelt dat als je deze trend goed wil volgen, je ook de juiste techniek nodig hebt. “Techniek helpt om inzicht te geven in dingen die wij als mens niet zelf kunnen meten. Veel bedrijven hebben het moeilijk met dit thema. Maar deze is erg belangrijk. Ben je bereid om rekening te houden met persoonlijke wensen van medewerkers, dan kun je heel veel bereiken.”

Voorbeelden van personalisatie

Ter inspiratie kun je denken aan menstruatie of de menopauze bij vrouwen. Volgens Haak heeft dit enorme impact, maar wordt dit nog te vaak niet gezien. “En zo zijn er nog veel meer voorbeelden. Stel je medewerkers eens wat vaker de vraag: ‘Hoe kan ik jou als werkgever helpen om je ambities te realiseren en beter te worden?’ Ga voor een individuele aanpak. Dat vraagt maatwerk.”

Een ander voorbeeld is het opleidingsbudget. “Stel dat je iedereen jaarlijks 2000 euro extra geeft, die vrij besteed mag worden. Werkgevers vragen zich af of dat wel handig is, want wat nu als dat geld naar vakantie gaat – of een andere privé-activiteit?”, zegt Haak, die dit in praktijk zelden ziet gebeuren. “Bijna iedereen zal het geld aan opleiding besteden of aan andere activiteiten die nuttig zijn voor de ontwikkeling, alleen al vanwege het feit dat je ze het vertrouwen en de vrijheid geeft om zelf een verantwoorde keuze te maken.”

Wel is het altijd cruciaal om goed te onderbouwen waarom je dat budget geeft. “Ben je als organisatie in staat om uit te leggen waarom je bepaalde dingen doet, dan kan er vrijwel niks mis gaan en nemen mensen hetgeen wat je zegt in de meeste gevallen erg serieus.”

Meer focus op skills

Een andere belangrijke trend is dat organisaties steeds meer afstand doen van traditionele werving- en selectieprocedures. “Mensen worden niet meer ingehuurd voor een volledige baan. Tegenwoordig kijken we naar inzetbaarheid op basis van skills. Een bedrijf heeft een project en heeft bepaalde vaardigheden nodig om dit project succesvol af te ronden.”

“Dat is niet in banen of afgebakende functies gegoten, maar kan volbracht worden door vaardigheden die in één of meerdere personen schuilen”, zegt Haak. “De focus ligt daarbij op het samenstellen van het perfecte team met meerdere mensen die één van de gevraagde skills bezitten, in plaats van één werknemer te vinden die op alle vlakken matcht.”

Haak legt uit dat deze nieuwe manier van werven veel meer flexibiliteit biedt, omdat je je team op ieder gewenst moment op een andere manier kunt samenstellen. Daarnaast maak je veel beter gebruik van iemands capaciteiten. “Hierdoor voelen medewerkers zich op hun beurt ook plezieriger, omdat ze alleen doen wat zij leuk vinden.”

Technologie

Hoe staat het gesteld met jouw analytics? Laat jij data voor je werken? Door goed data te verzamelen en in te zetten kun je voorspellingen doen en inspelen op wat er gaat komen. Hiervoor heb je volgens Haak wel de juiste techniek nodig. “Hoe beter de techniek, hoe meer je dingen tot in detail kunt meten en hoe je zo goed mogelijk ontdekt hoe je ervoor staat als bedrijf.”

Slaap

Hoewel het misschien niet valt onder de grootste langdurige trends op HR gebied, is slaap zeker een thema dat we niet mogen vergeten. “Slaap is een belangrijke trend die ook enorm groeit. Steeds meer organisaties hebben er aandacht voor. En maar goed ook. Het zou waardevol zijn als meer werkgevers hier iets mee doen”, zegt Haak, die vindt dat goed slapen een belangrijke sleutel is voor de productiviteit van je medewerkers. “Je kunt als organisatie zeggen: ‘Ik heb daar niks mee te maken’, maar je kunt ook denken: ‘Hoe kunnen we daar iets mee doen?’”